Su geçirmezlikten derinin su alma ve su geçirme özelliğinin değişik oranlarda azaltılması anlaşılmalıdır. Bu oran; deride su alma özelliğinin belli bir ölçüde azalmasından, derinin ıslanma özelliğini kaybetmesine kadar değişir. İyi bir su geçirmezlik işleminde aranan özellikler; az yardımcı madde ile derinin bütün kesitinde devamlı ve yeterli su geçirmezlik etkinliğinin sağlanmasıdır. Buna paralel olarak derinin hava ve su buharı geçirgenliği muhafaza edilmelidir.
Suyun deriye etkisi üç aşamalıdır: deri yüzeyinin su tutması, suyun derinin lif yapışma işlemesi ve su girişi ile derinin ıslanması. Bu özellikler yüzey gerilimi ile doğrudan ilgilidir. Yüzey gerilimini azaltan maddeler ıslanmayı kolaylaştırırlar. Kireçlik, piklaj ve sepilemede gevşek ve süngerimsi yapı oluşturacak uygulamalar derinin su almaşını kolaylaştırır. Yüksek oranda su geçirmezlik istenilen hallerde sıkı yapılı ham deri ile çalışmak gerekir. Kullanılan yardımcı maddeler tensid yapısında ise ıslanmayı kolaylaştırırlar. Örneğin tensid yapısındaki bazı boya maddeleri (ACID RED 186) ıslanmayı arttırmaktadır.
Deri işlentisinin değişik aşamalarında kullanılan ıslatıcı ve emülgatörlerin etkisi çok fazladır. Noniyonik emülgatörlerin ıslatma etkisi, bitkisel tanenlerle son sepi yapıldığında önemli ölçüde azalmaktadır. Kurutmadan önce deride bulunan tuzların yıkanarak uzaklaştırılması ıslanmayı azaltmaktadır.
Su geçirmezlik (hidrofoblaştırıcı) maddeleri deri üzerinde yağlayıcı etki yapan, yumuşaklık veren, derinin su almasını önemli derecede azaltan veya önleyen maddelerdir. Deride aranan özelliklere göre su alma oranı yönlendirilir.
Noniyonik tensitler
Suyu yağ içerisinde emülsiyon yapabilecek özellikteki noniyonik emülgatörler bu maksatla kullanılabilirler. Molekül zincir yapısı fazla dallanmış düşük derecede etoksillenmiş yağ alkolleri ve bu alkollerin esterleri derinin su almasını azaltmakladır.
Mono karboksilik asitler
Yağ asitleri ve yüksek moleküllü aromatik mono karboksilik asitlerin yüksek değerlikli metal bileşikleri suda çözünmeyen ve su itici ( hidrofob ) özellik gösterirler.
Bu asitlerin suda çözünen amonyum tuzları deriye tatbik edildikten sonra alüminyum tuzları ile deri içinde çözünmeyen sabunları haline dönüştürülebilirler. Böylece deri su geçirmezlik özelliği kazanır.
Poli karboksilik asitler
Yağ asitlerinin dimerleri, yani iki yağ asiti molekülünün birleşme ürünün alkali tuzları suda çözülmektedir. Bu tuzlar flotede deriye işledikten sonra krom tuzları ile çözünmeyen kompleksleri haline dönüştürülmektedir. Deriler; son sepilenmiş ve yağlanmış özelliklere sahip olmakta normal yağlamaya ihtiyaç göstermemekte. aynı zamanda su itici özellik kazanmış olmaktadır.
Metal kompleksleri
Yağ asitlerinin krom klorür ile verdikleri kompleksler , su ile seyreltilebilen çözücülerde çözünerek kullanılmaktadır . Piyasada bulunan ticari ürünler % 6 - 9 krom ihtiva etmektedir , % 6 - 10 oranında kullanılması tavsiye edilmektedir.
Organik silisyum bileşikleri
Silisyumun büyük moleküllü organik bileşiklerinin çözeltileri halinde kullanılmaktadır. Silisyumun suda emülsiye edilebilen yağ alkil bazlı polimerleride bu maksatla kullanılmaktadır . Silisyum bileşikleri aynı zamanda yağ itici özellikte göstermektedir.
Organik flor bileşikleri
Flor karbonik asitler, polimer flor bileşikleri ve florun azotlu organik bileşikleri su itici özellik göstermektedir. Flor ve silisyum bileşikleri birlikte kullanılarak deriye daha iyi bir su ve yağ iticilik kazandırılmaktadır
Parafin, yağ ve mum ile sağlanan su geçirmezlik aynı zamanda hava ve su buharı geçirgenliğini de önlediği için sağlık açısından uygun değildir. Deri içinde teşekkül ettirilen alüminyum ve krom sabunları deri liflerin-de hidrofob guruplar oluşturarak su geçirmezlik sağlarlar. Aynı etki florlanmış karbonik asitlerde de görülür.
Organik çözücülerle uygulama
Organik flor bileşikleri ve silikon ürünleri organik çözücülerde çözünerek fırçalama ile veya daldırma metodu ile deriye tatbik edilirler, % 10 oranında kullanıldığında ıslanma iki saatin üzerindedir, su alma üç saat sonra % 4 civarındadır, su geçirme süresi 3 saatin üzerindedir. % 2,5 oranında su geçirmezlik maddesi kullanıldığında yeterli efekt alınabilir. Krom-bitkisel tanen kombine sepilemede, krom veya bitkisel tanen sepilemesine göre daha iyi sonuç alınmaktadır. Finisajdan önce su geçirmezlik maddesi uygulandığında su alma, su geçirme ve finisaj tabakasının bağlanması daha iyi olmaktadır. Finisajdan sonra uygulandığında yapıştırma özelliği daha iyi olmaktadır. Köselede yüksek oranda kullanıldığında kullanım dayanımım arttırmaktadır. Bitkisel sepilenmiş ayakkabı taban astarının su dayanımını arttırmak için alkil süksinat, silikon ve alüminyum tuzları daldırma metodu ile uygulanmaktadır.
Tabanca ile flor polimer esaslı su geçirmezlik malzemesi tatbiki şöyledir: % 8 klorlu hidrokarbon, + % 31 bütilasetat + % 60 benzin (kn. 100-140 oC) + % 1 flor polimer dana süet üzerine 2 el tabanca ile atılır. Su geçme süresi 54-97 dakikadır, ilave olarak alüminyum stearat kullanılması tavsiye edilmektedir.
Organik çözücülerle su geçirmezlik maddelerinin tatbiki genellikle bitmiş deride konfeksiyon sonrasında ve kuru temizleme sırasında uygulanmaktadır.
Sulu Ortamda Uygulama
Sulu ortamda kullanılan su geçirmezlik malzemeleri suda çözünmedikleri için organik çözücü veya emülgatör kullanmak gerekmektedir. Atık su yükünü azaltmak için başka metotlar geliştirilmektedir.
Anyonik flor karbon reçineleri organik çözücülerde çözünerek uygulanmaktadır. % 2,5 oranında tatbik edildiğinde su geçirme süresi 105 dakika, su alma % 70 olmaktadır.
Krom bileşikleri mavi-yeşil renkleri nedeniyle uygun renklerdeki üretimlerde kullanılabilmektedir.
Mono ve dikarboksilik asitlerin krom bileşikleri su geçirmezlik malzemesi olarak kullanılmaktadır. Glutardialdehit kullanımı etkiyi arttırmaktadır. Bu asitlerin alkali tuzları 1 saatte dolapta deriye emdirilmekte ve krom tuzları ile tikse edilmektedir. Su geçirme süresi 4 saatin üstünde, su alma % 20 oranındadır.
Değişik yardımcı maddelerin kombinasyonu ile de su geçirmezlik sağlanabilir. Krom deri polimer fosfatlarla son sepilenmekte, Yağ alkil fosfat ile yağlanmakta, krom stearat kompleksleri ile muamele edilerek su geçirmezlik sağlanmaktadır. Su alma % 6,5 fleksometre değeri 17900 dür. Bu deriler polar olmayan çözücülerle ekstrakte edildiğinde su alma % 12, fleksometre değeri 219.000 olmaktadır. Benzer bir 3’lü sistemde krom yüzlük deri, krom-alüminyum son sepi yapıldıktan sonra sülf oksitlenmiş parafin ve kompleks aktif emülgatör karışımı ile yağlandığında su geçirme süresi 277 dakika, 3 saat sonra şu alma % 15 olmaktadır. Bu deri mono oleyl esterin organik çözücüdeki çözeltisine batırılıp emprenye edildiğinde su geçirme süresi 400 dakika, su alma % 25 olmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder