YÜZEY AKTİF MADDELER-2

DERİ SANAYİNDE YÜZEY AKTİF

MADDE KULLANIMI

DERİ ÜRETİMİ

• Konservasyon

• Islatma-Yumuşatma

• Kıl Giderme ve Kireçlik

• Sama

• Yağ Giderme

• Pikle/Tabaklama

• Retenaj/Yağlama/Boyama

• Finisaj

Bu proseslerin tamamında fizikokimyasal

olayların etkisi görülmekle birlikte özellikle 2 prosesde yüzey aktif madde kullanımı yaygındır.

Yağ giderme

Yağlama

Konservelenmiş Deriler

• Normal su oranlarını kaybetmiş halde

fabrikalara getirilirler.

• İşlenebilmeleri için ıslatılmaları gerekir.

• Tuz ve suda çözülebilir organik ve inorganik

kirlilikler uzaklaştırılır.

•  Kuru derinin ıslatılmasına, temizlenmesine yönelik penetrasyona yardımcı yüzey aktif maddeler kullanılır.

Kıl Giderme ve Kireçlik

• Kullanılan kireçlik kimyasallarının nüfuziyetini

arttıran

• Derideki doğal yağın parçalanmasını sağlayan

• Deride damarlanmayı önlemeye yönelik yüzey

aktif maddeler kullanılır.

• Deri üretiminde yüzey aktif maddelerin en

fazla ve en etkin kullanıldığı işlemdir.

•  Koyun derileri, kürklük deriler ve sürüngen derileri gibi yağ oranı fazla olan derilerde mutlaka yapılması gereken bir işlemdir.

•  Derilerin doğal yağ içerikleri, nispeten yüksek oranlarda yüzey aktif madde içeren su esaslı banyolarda muamele edilerek giderilmektedir.

• Diğer bir yağ giderme metodu ise yağ

solventlerinin deriye uygulanması, müteakiben

solventin yıkanması ve deterjan çözeltisi ile deri

yağının derinin dışına yıkanarak alınmasıdır.

•  Her iki olayda da yüzey aktif maddelerin iyi emülsiye etme özelliklerine sahip olması gerekir. Bundan başka elektrolitlerin olduğu ortamlarda işlev görebilmeli ve çok geniş bir pH bölgesinde etkili olmalıdır.

• Bu amaçla yağ alkol sülfatları, alkil aril sülfatlar

ve son yıllarda da suda çözünebilir polietilen

oksit esaslı noniyonik yüzey aktif maddeler en

çok kullanılanlardır.

• Deri mamullerinin kullanım alanı ve

beklentilere yönelik olarak yeterli yumuşaklık,

esneklik ile lif stabilizasyonu ve yüzey direnci

sağlayabilmek için deriler yağlanırlar.

•  Yağlama çeşitli aşamalarda anyonik, katyonik, noniyonik ve amfoter karakterli yüzey aktif maddeler ile gerçekleştirilir.

•  Yüzey aktif maddeler her tür yüzeylerin parçalanmasını, ortadan kaldırılmasını ve modifiye edilmesini sağlayan maddelerdir.

•  Birçok alanda bunlar sabunlar, deterjanlar, form kazandırma maddeleri, emülgatörler ve solventler olarak adlandırılmaktadır.

•  Sabun ve duş jelleri, ev ve endüstriyel temizleyiciler, şampuanlar, saç şekillendirici ve kremleri, diş macunları, kozmetik maddeleri, işlenmiş gıdalar, aerosoller, akaryakıt ve boyalar gibi birçok alan ve üründe farklı amaçlarla kullanılmaktadır.

• Yüzey aktif maddeler kendi yapısal

özelliklerine bağlı olarak çok az miktarlarıyla

çözüldüğü bir sıvının yüzey veya ara yüzey

özelliğini belirgin bir şekilde değiştiren

maddelerdir.

•  Çift taraflı olan ve çift yönlü yönelim gösteren maddelerin iki farklı tarafıyla farklı fazlarda yer alma isteği ile ortaya çıkan bir davranıştır.

• Yüzey aktivite yüzey aktif madde molekülünün ara

yüzey veya yüzeylere göç etme temayülü

göstermesiyle ortaya çıkmaktadır.

•  Yüzey aktif maddelerin yüzeylerdeki gösterdikleri davranışları çeşitli yüzey özelliklerinin ölçülmesiyle tanımlanmaktadır.

•  Yüzey aktif maddelerin davranışlarını anlayabilmek için faz sınırında oluşan çeşitli olayları ayrıntılı olarak incelemek gerekmektedir.

• Yüzey aktif maddeler ile diğer çözünmüş

maddeler arasındaki temel fark; özel bir

koloidal çözelti tipi oluşturmalarıyla

karakterize edilebilmeleridir.

•  Yüzey aktif madde çözeltileri diğer çözeltilerden farklı bazı fiziksel özellikler göstermektedir.

•  Seyreltik çözeltiler normal elektrolit gibi davranırken, belli bir konsantrasyonda osmotik basınç, bulanıklık, yüzey gerilimi gibi çeşitli fiziksel özelliklerinin yanında elektriksel özelliklerde ani bir değişim ve normalden sapmalar görülmektedir. Mc. Brain bu farklı davranışların yüzey aktif moleküllerin ve iyonların çözeltide yığışma veya misel oluşturmasıyla açıklanabileceğini ifade

etmiştir.